Unix/Linux için Komutlar

Dosya Komutları

ls – dizini listele
ls -al – dizini gizli dosyalarla birlikte listele
cd dizin – dizini değiştir
cd – home dizinine git
pwd – o anda bulunulan dizini görüntüle
mkdir dizin – yeni bir dizin oluştur
rm dosya – dosya sil
rm -r dizin – dizin sil
rm -f dosya – dosya’yı silmeye zorla
rm -rf dizin – dizini silmeye zorla *
cp dizin1 dizin2 – kopyala dizin1 ‘i, dizin2 ‘ye
cp -r dizin1 dizin2 – kopyala dizin1’i, dizin2’ye; eğer dizin2 yoksa, bunu oluştur
mv dosya1 dosya2 – yeniden adlandır veya taşı dosya1 ‘i dosya2 ‘ye. Eğer, dosya2 varsa, dosya1 içeriğini dosya2 içine taşı
ln -s dosya link – dosya veya link’e semnolik link oluştur
touch dosya – dosya’yı oluştur veya güncelle
cat > dosya – dosya’ya standart girdi oluştur
more dosya – dosya’nın içeriğini görüntüle
head dosya – dosya’nın ilk 10 satırını göster
tail dosya – dosya’nın son 10 satırını göster
tail -f dosya – dosya’nın son 10 satırını ve tümünü göster.

İşlem Yönetimi

ps – etkin işlemleri göster
top – tüm işlemleri göster
kill pid – pid başlıklı işlemi sonlandır
killall proc – proc * başlıklı tüm işlemleri bitir
bg – durdurulmuş veya arkada süren görevleri listeler; arkada durdurulmuş bir görevi kaldığı yerden sürdürür
fg – en güncel görevi ortaya koyar
fg n – n adlı görevi öne getirir.

Dosya İzinleri

chmod kod dosya – dosya izinlerini değiştir, Bu izinler farklı kategorilere göre değişir (kullanıcı,grup ve herkes gibi):

• 4 = okunur (r)
• 2 = yazılır (w)
• 1 = çalıştırılır (x)

Örnekler:

chmod 777 – herkes için oku, yaz, çalıştır

chmod 755 – rwx sahibi için, rx grup ve herkes için.
Daha fazlası için : man chmod

SSH

ssh kullanıcı@host – kullanıcı olarak sunucuya bağlan

ssh -p port user@host – kullanıcı olarak port üzerinden sunucuya bağlan

ssh-copy-id user@host – kullanıcı için anahtarı ekleyin ve anahtarla ve şifresiz olarak oturum açın

Arama

grep pattern dosyalar – dosyalarda kalıp arayın

grep -r pattern dir – dizin içinde kalıbı tekrarlayarak arayın

command | grep pattern – komut çıktısında kalıp arayın

locate dosya – dosya’nın tüm örneklerini arayın

Sistem Bilgisi

date – şu anki tarih ve saati göster

cal – bu ayın takvimini göster

uptime – şu anki hizmet süresini göster

w – kimin online olduğunu göster

whoami – oturum açan kişiyi göster

finger kullanıcı – kullanıcı hakkında bilgi

uname -a – kernel bilgisini göster

cat /proc/cpuinfo – cpu bilgisi

cat /proc/meminfo – hafıza bilgisi

man command – komut için manueli göster

df – disk kullanımı göster

du – dizinlerin boyut kullanımı göster

free – hafıza ve swap kullanımı göster

whereis app – app (uygulama) muhtemel yeri

which app – varsayılan olarak hangi uygulama dizinlerinin çalıştığını göster

Sıkıştırma

tar cf dosya.tar dosyalar – dizindeki dosyaları içeren dosya.tar adında bir dosya oluştur.

tar xf dosya.tar – dosya.tar dosyasındakileri çıkar

tar czf dosya.tar.gz dosyalar – Gzip ile bir tar dosyası oluştur

tar xzf dosyalar.tar.gz – Gzip ile dizin çıkar

tar cjf dosya.tar.bz2 – Bzip2 ile bir tar dosyası hazırla

tar xjf dosya.tar.bz2 – Bzip2 ile dizin çıkar gzip dosya – dosya sıkıştır ve dosya.gz olarak yeniden adlandır

gzip -d dosya.gz – dosya.gz’yi dosya olarak geri çıkar

Ağ

ping host – host’a ping at ve sonucu göster

whois domaine – domain için whois bilgisi

dig domaine – domain için DNS bilgisi

dig -x host – host çözümünü ters çevir

wget dosya – dosya indir

wget -c dosya – durdurulmuş indirmeye devam

Kurulum

Kaynaktan kurulum:

./configure

make

make install

dpkg -i pkg.deb – paket kurulumu (Debian)

rpm -Uvh pkg.rpm – paket kurulumu (RPM)

Kısayollar

Ctrl+C – şu anki komutu durdurur

Ctrl+Z – şu anki komutu durdurur, önde fg ile veya arkada bg ile komut işlemini kaldığı yerden sürdürür.

Ctrl+D – exit gibi oturumu kapatır

Ctrl+W – satırdaki bir kelimeyi siler

Ctrl+U – tüm satırı siler

Ctrl+R – son komutu öne getir

Ctrl+P – son komutu göster

!! – son komutu tekrar et

exit – oturumdan çık

* kullanırken çok dikkatli olun