Unix/Linux için Komutlar
Dosya Komutları
ls – dizini listele
ls -al – dizini gizli dosyalarla birlikte listele
cd dizin – dizini değiştir
cd – home dizinine git
pwd – o anda bulunulan dizini görüntüle
mkdir dizin – yeni bir dizin oluştur
rm dosya – dosya sil
rm -r dizin – dizin sil
rm -f dosya – dosya’yı silmeye zorla
rm -rf dizin – dizini silmeye zorla *
cp dizin1 dizin2 – kopyala dizin1 ‘i, dizin2 ‘ye
cp -r dizin1 dizin2 – kopyala dizin1’i, dizin2’ye; eğer dizin2 yoksa, bunu oluştur
mv dosya1 dosya2 – yeniden adlandır veya taşı dosya1 ‘i dosya2 ‘ye. Eğer, dosya2 varsa, dosya1 içeriğini dosya2 içine taşı
ln -s dosya link – dosya veya link’e semnolik link oluştur
touch dosya – dosya’yı oluştur veya güncelle
cat > dosya – dosya’ya standart girdi oluştur
more dosya – dosya’nın içeriğini görüntüle
head dosya – dosya’nın ilk 10 satırını göster
tail dosya – dosya’nın son 10 satırını göster
tail -f dosya – dosya’nın son 10 satırını ve tümünü göster.
İşlem Yönetimi
ps – etkin işlemleri göster
top – tüm işlemleri göster
kill pid – pid başlıklı işlemi sonlandır
killall proc – proc * başlıklı tüm işlemleri bitir
bg – durdurulmuş veya arkada süren görevleri listeler; arkada durdurulmuş bir görevi kaldığı yerden sürdürür
fg – en güncel görevi ortaya koyar
fg n – n adlı görevi öne getirir.
Dosya İzinleri
chmod kod dosya – dosya izinlerini değiştir, Bu izinler farklı kategorilere göre değişir (kullanıcı,grup ve herkes gibi):
- 4 = okunur (r)
- 2 = yazılır (w)
- 1 = çalıştırılır (x)
Örnekler:
chmod 777 – herkes için oku, yaz, çalıştır
chmod 755 – rwx sahibi için, rx grup ve herkes için.
Daha fazlası için : man chmod
SSH
ssh kullanıcı@host – kullanıcı olarak sunucuya bağlan
ssh -p port user@host – kullanıcı olarak port üzerinden sunucuya bağlan
ssh-copy-id user@host – kullanıcı için anahtarı ekleyin ve anahtarla ve şifresiz olarak oturum açın
Arama
grep pattern dosyalar – dosyalarda kalıp arayın
grep -r pattern dir – dizin içinde kalıbı tekrarlayarak arayın
command | grep pattern – komut çıktısında kalıp arayın
locate dosya – dosya’nın tüm örneklerini arayın
Sistem Bilgisi
date – şu anki tarih ve saati göster
cal – bu ayın takvimini göster
uptime – şu anki hizmet süresini göster
w – kimin online olduğunu göster
whoami – oturum açan kişiyi göster
finger kullanıcı – kullanıcı hakkında bilgi
uname -a – kernel bilgisini göster
cat /proc/cpuinfo – cpu bilgisi
cat /proc/meminfo – hafıza bilgisi
man command – komut için manueli göster
df – disk kullanımı göster
du – dizinlerin boyut kullanımı göster
free – hafıza ve swap kullanımı göster
whereis app – app (uygulama) muhtemel yeri
which app – varsayılan olarak hangi uygulama dizinlerinin çalıştığını göster
Sıkıştırma
tar cf dosya.tar dosyalar – dizindeki dosyaları içeren dosya.tar adında bir dosya oluştur.
tar xf dosya.tar – dosya.tar dosyasındakileri çıkar
tar czf dosya.tar.gz dosyalar – Gzip ile bir tar dosyası oluştur
tar xzf dosyalar.tar.gz – Gzip ile dizin çıkar
tar cjf dosya.tar.bz2 – Bzip2 ile bir tar dosyası hazırla
tar xjf dosya.tar.bz2 – Bzip2 ile dizin çıkar gzip dosya – dosya sıkıştır ve dosya.gz olarak yeniden adlandır
gzip -d dosya.gz – dosya.gz’yi dosya olarak geri çıkar
Ağ
ping host – host’a ping at ve sonucu göster
whois domaine – domain için whois bilgisi
dig domaine – domain için DNS bilgisi
dig -x host – host çözümünü ters çevir
wget dosya – dosya indir
wget -c dosya – durdurulmuş indirmeye devam
Kurulum
Kaynaktan kurulum:
./configure
make
make install
dpkg -i pkg.deb – paket kurulumu (Debian)
rpm -Uvh pkg.rpm – paket kurulumu (RPM)
Kısayollar
Ctrl+C – şu anki komutu durdurur
Ctrl+Z – şu anki komutu durdurur, önde fg ile veya arkada bg ile komut işlemini kaldığı yerden sürdürür.
Ctrl+D – exit gibi oturumu kapatır
Ctrl+W – satırdaki bir kelimeyi siler
Ctrl+U – tüm satırı siler
Ctrl+R – son komutu öne getir
Ctrl+P – son komutu göster
!! – son komutu tekrar et
exit – oturumdan çık
* kullanırken çok dikkatli olun
